Tai biến mạch máu não nên ăn gì, kiêng gì ?

Đối với người sau tai biến mạch máu não, để nhanh chóng phục hồi thể trạng, ngoài việc sử dụng thuốc điều trị theo kê đơn còn cần kết hợp giữa tập luyện và chế độ dinh dưỡng hợp lý. Trong đó thực đơn ăn uống đa dạng, cân bằng dưỡng chất còn giúp kiểm soát tình trạng bệnh và ngăn chặn tái phát lần 2.

Nguyên tắc ăn uống dành cho người sau tai biến mạch máu não

Một thực đơn khoa học và lành mạnh sẽ quyết định khả năng phục hồi trong quá trình điều trị và phòng ngừa tái phát hậu điều trị. Các nguyên tắc cơ bản khi ăn uống dành cho người sau tai biến cần tuân thủ như sau:

• Cân bằng dinh dưỡng giữa chất béo – protein – cacbonhydrat.
• Mức năng lượng tối đa đưa vào cơ thể khoảng 30-35kcal/kg mỗi ngày. nguồn năng lượng nên nạp từ rau củ, cơm, mì bún miến, khoai. Kiểm soát cân nặng tránh thừa cân, béo phì.
• Chất đạm duy trì ở mức 0,8kg cân nặng/ ngày, chủ yếu lấy từ nguồn đạm thực vật như đậu và đạm động vật tốt như cá biển, thịt nạc.
• Thực phẩm nên được chế biến dạng mềm như súp, cháo,…
• Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày, tránh ăn quá no.
• Tăng cường vitamin và khoáng chất là nhóm thực phẩm chống xơ vữa động mạch, giảm huyết áp và cholesterol trong máu.

Chế độ dinh dưỡng cho người tai biến mạch máu não

Cụ thể hơn, sẽ có những nhóm thực phẩm nên và không nên dành cho người sau tai biến.

Thực phẩm tốt cho người tai biến mạch máu não

1. Cá biển

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, cá biển không chỉ tốt cho bệnh nhân tai biến, mà người bình thường nên bổ sung cá vào thực đơn khoảng 3 bữa/tuần. Trong cá biển chứa 1 lượng lớn axit béo omega-3 mà cơ thể không tự sản sinh được, chỉ có thể nạp thông qua thức ăn. Thành phần của loại chất béo này gồm:

• EPA
• DHA
• ALA

Trong khi EPA và DHA tác động trực tiếp tới quá trình hình thành tế bào não bộ, làm tăng thể tích và kích thích phát triển não bộ; thì ALA nói riêng và omega -3 nói chung rất tốt cho hệ tim mạch, ngăn chặn sự tích tụ các mảng xơ vữa ở thành mạch máu.

Do vậy cá biển là một nguồn thức ăn bổ sung chất đạm thiết yếu cho người tai biến hay đột quỵ não, kích thích sự phục hồi tự nhiên của não bộ và giúp cơ thể có đủ năng lượng để sinh hoạt. Các loại cá biển kể đến gồm cá hồi, cá mòi, cá trích,…. Đặc điểm chung của cá biển thường sẽ có vị tanh, nên cần sơ chế qua nước muối hoặc giấm trước, sau đó mới chế biến bằng các phương thức như hấp hoặc sốt vừa giữ được độ tươi ngon mà vẫn bảo toàn được dinh dưỡng trọn vẹn.

2. Rau xanh

Rau xanh đặc biệt là các loại rau có màu đậm không chỉ chứa nhiều chất xơ mà còn chứa nhiều axit folic có giá trị lớn đối với sức khỏe con người. Cụ thể việc bổ sung 300mcg axit folic mỗi ngày sẽ làm giảm 20% nguy cơ đột qụy, 13% nguy cơ mắc bệnh tim mạch so với người không dùng hoặc dùng dưới 136mcg/ngày.

Các loại rau được khuyến khích tăng cường mỗi ngày gồm súp lơ, rau muống, bông cải, cải bắp, cải bó xôi, cải cúc,… Cách chế biến tốt nhất đối với rau xanh là luộc chín tới, vừa giữ được màu sắc hấp dẫn, vừa giữ được vị ngọt tự nhiên không gây ngán.

3. Hoa quả

Tương tự rau xanh, trái cây tươi cũng chứa một lượng lớn vitamin và chất xơ thiết yếu cho cơ thể. Tuy nhiên hoa quả dành cho người tai biến mạch máu não cần ưu tiên các loại sau:

• Táo: giàu kali, hỗ trợ ổn định huyết áp.
• Lựu: chứa nhiều chất chống oxy hóa, khử các gốc tự do, bảo vệ não bộ.
• Việt quất: cải thiện trí nhớ, hỗ trợ hệ thần kinh.
• Cà chua: nhiều vitamin C và A.
• Bơ: chứa nhiều acid béo không bão hòa, và vitamin E cải thiện hệ miễn dịch, hỗ trợ cho bệnh đái tháo đường.

Ngoài ra bưởi, cà rốt,… cũng là những loại quả tốt cho hệ tim mạch, bài tiết, đồng thời giúp ổn định lượng đường trong máu, ngừa các biến chứng của tai biến tái phát. Hoa quả tươi nên được chọn lọc thực phẩm tươi sạch, không dùng chất bảo quản, rửa sạch và ăn trực tiếp, không nên để qua đêm hoặc lưu trữ lâu ngày làm giảm vị ngọt và độ tươi ngon.

4. Ngũ cốc

Ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu như đậu nành, đậu tương, đậu đen, đậu đỏ là nguồn cung cấp năng lượng thay thế chứa nhiều omega-3 rất tốt cho sức khỏe. Không những vậy, những loại ngũ cốc này còn chứa nhiều chất xơ, tạo cảm giác no lâu, tránh tình trạng thừa cân, béo phì hay tiểu đường – những nguyên nhân hàng đầu thúc đẩy tai biến xảy ra và tái phát.

5. Tinh dầu thông đỏ

Trong quá trình phục hồi sau tai biến hay đột qụy não, ngoài việc xây dựng thực đơn ăn uống lành mạnh, tốt cho sức khỏe, thì điều quan trọng hơn cả là loại bỏ các nguy cơ tái phát bệnh gồm các mảng xơ vữa mạch máu, tiểu đường, mỡ máu và cao huyết áp.

Trong khi đó tinh dầu thông đỏ Hàn Quốc lại là thực phẩm hiệu quả trong kiểm soát lượng đường trong máu cũng lượng mỡ trong máu, được giới chuyên gia khuyến khích sử dụng ngay từ khi còn trẻ để phòng ngừa xơ vữa mạch máu gây tai biến mạch máu não. Do đó, duy trì uống thông đỏ đều đặn tối thiểu 1-2 viên ngày sẽ hỗ trợ ổn định đường huyết, phòng tiểu đường; hòa tan mỡ xấu lắng đọng ở mạch máu, thúc đẩy máu được lưu thông tuần hoàn khắp cơ thể, hạn chế tắc nghẽn mạch máu.

Được biết, tinh dầu thông đỏ Royal Korean Red Pine hiện nay là sản phẩm được nhập khẩu chính hãng, uy tín tại Việt Nam, giá thành bình ổn và an tâm sử dụng hơn là các sản phẩm xách tay không rõ nguồn gốc.

Thực phẩm không nên dùng cho người tai biến mạch máu não

Bên cạnh thực phẩm tốt sẽ có loại thực phẩm không tốt đối với người hậu tai biến. Để cơ thể chóng phục hồi trở lại tình trạng ban đầu, ngoài ăn uống thực phẩm tốt, còn cần hạn chế thực phẩm nằm trong danh sách sau:

1. Thịt đỏ

Các loại thịt đỏ có mùi vị rất đậm đà, hấp dẫn nhưng lại chứa lượng chất béo bão hòa cao, mà đây lại là nguyên nhân gây mỡ máu hoặc rối loạn chuyển hóa lipid. Vì thế, các chế độ ăn thịt đỏ như bò, chó, dê, cừu,… thường xuyên sẽ gia tăng nguy cơ đột quy. Trên tạp chí Stroke thống kê phụ nữ tiêu thụ lượng thịt đỏ quá nhiều mỗi ngày có tỷ lệ đột qụy.

2. Đồ ăn mặn

Thói quen ăn mặn ở Việt Nam thực tế là một thói quen xấu, bởi trong đồ ăn mặn chứa một lượng muối natri gây tích trữ nước và làm tăng huyết áp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân của bệnh tai biến và tái lại sau tai biến. Theo khuyến cáo, mỗi ngày người bệnh tai biến chỉ nên nạp vào cơ thể tối đa 4g muối, do vậy cần tránh cho người bệnh ăn đồ tẩm ướt gia vị, hoặc đồ ăn sẵn chứa nhiều muối bảo quản.

3. Chất béo

Tổng hợp một số loại thực phẩm chứa chất béo xấu: mỡ động vật, nội tạng hay các món ăn được chiên rán, xào với nhiều dầu mỡ. Các món ăn này khi nạp quá nhiều sẽ khiến rối loạn chuyển hóa mỡ máu, dẫn tới nguy cơ tai biến và tái tai biến cao. Vì vậy những món ăn này cần hạn chế tối đa hoặc không nên xuất hiện trong thực đơn của người bệnh.

4. Rượu bia và các chất kích thích

Rượu bia và các chất kích thích vốn dĩ đã không tốt đối với cơ thể khỏe mạnh. Đối với người tai biến, khi sử dụng thêm đồ uống có cồn và các chất kích thích như thuốc lá, cà phê cũng sẽ cản trở quá trình hồi phục.

Bên cạnh đó, người bệnh tai biến mạch máu não còn cần vận động thường xuyên để khởi động các cơ, cơ quan bị liệt do hậu quả di chứng để lại, và giữ tinh thần và tâm lý thoải mái sẽ chóng phục hồi thể trạng.